Portretje Lumey tijdelijk in Historisch Museum Den Briel
04 april 2022
Een prachtig, door Diderik Wouterszoon van Catwijk geschilderd, portretje van geuzenleider Willem II van der Marck, genoemd Lumey, is vanaf dinsdag 22 maart te zien in Historisch Museum Den Briel. Het portretje is t/m 17 april in tijdelijk bruikleen verkregen van het Nationaal Archief in Den Haag.
Vanuit het museum wordt vooral aandacht gegeven aan het belang van het geschilderde portret als getuigenis van de geschiedenis en het belang van het behoud van cultureel erfgoed.
Onderschrift
Het onderschrift onder het portretje is een chronogram (jaardicht). Daarin worden de letters M, D, C, L, X, U, V, W, I en Y als Romeinse cijfers beschouwd, die bij samentelling ervan een jaartal opleveren. In dit geval maakte de kunstenaar een foutje. Alleen door de D (met getalwaarde 500) weg te laten, levert het jaardicht het jaartal 1572 op.
Willem II van der Marck (circa 1542-1578), genoemd Lumey
Na de onthoofding, op last van Alva, van de graaf van Egmont en de graaf van Horne op 5 juni 1568 in Brussel zwoer edelman Lumey wraak. Hij sloot zich aan bij de opstand onder leiding van Willem van Oranje. In 1571 werd hij opperbevelhebber van de vloot van de watergeuzen. Met Willem Bloys van Treslong nam hij op 1 april 1572 Brielle in. Lumey gaf enkele maanden later de opdracht voor de ophanging van 19 geestelijken in Brielle. Zij zijn later bekend geworden als de Martelaren van Gorcum. Ook werd Lumey verantwoordelijk gehouden voor de moord in Delft op Musius, vriend van Willem van Oranje. Na enkele gevangenisopnames werd Lumey in 1574 door de Staten het land uitgezet. Hij trok zich terug op zijn landgoed bij Luik waar hij in 1578 overleed.
Enig bekende geschilderde portret van Lumey
Het portretje van Lumey maakt deel uit van een band die behoort tot het archief van de familie Van Wassenaer van Duvenvoorde, dat zich in het Nationaal Archief in Den Haag bevindt. De grootvader van Lumey was Jan van Wassenaar, burggraaf van Leiden. De geschiedenis van de familie van Wassenaar werd kort na 1572 beschreven en uitgebeeld door Diderik Wouterszoon van Catwijk, pastoor van Wassenaar. Lumey is één van de geportretteerden.
Cultureel erfgoed
De persoonlijkheid van Lumey en zijn wrede acties zijn gecompliceerd. Op dit moment wordt naar hem, met de kennis van deze tijd, nader onderzoek gedaan. Vanuit het museum wordt de focus vooral gelegd op het belang van de overlevering van een prachtig geschilderd portretje als getuigenis van de geschiedenis en het belang van het behoud van cultureel erfgoed.
Lumey en de 1 aprilviering in Brielle
In het historisch centrum van Brielle wordt elk jaar op 1 april de inname van Den Briel gevierd. In het bijbehorend openluchtspel, getiteld “Om de sleutel van de stad”, is een belangrijke rol weg gelegd voor Lumey. Het kostuum van zijn vertolker Ad Woudenberg is geïnspireerd op het portret.
Meer informatie: www.historischmuseumdenbriel.nl
Terug naar het overzicht